Jarocin, miasto zasłużone dla Powstania - Powstanie Wielkopolskie

Położony na południe od Poznania Jarocin zapisał chlubną kartę podczas Powstania Wielkopolskiego. Do dzisiaj jest ono upamiętnione w wielu miejscach w mieście, a „Latająca kompania jarocińska” stała się  wręcz legendą na froncie północnym i zachodnim w 1919 roku.

Pod koniec 1918 roku Jarocin pozostawał pruskim miastem garnizonowym, w którym  stacjonował zapasowy batalion 46 pułku piechoty [koszary przy ul. Wojska Polskiego]. Fatalna sytuacja na frontach Wielkiej Wojny w tym okresie spowodowała, że nastroje rewolucyjne, które ogarnęły Berlin dotarły też tutaj. W nocy z 8 na 9 listopada 1918 roku zawiązała się w koszarach rada żołnierska, która przejęła kontrolę nad strategicznymi punktami w mieście, takimi jak: urząd pocztowy czy dworzec kolejowy. Dwa dni później powstała  rada robotnicza, którą wkrótce połączono z żołnierską, tworząc Jarocińską Radę Robotniczo-Żołnierską. Miasto zostało opanowane przez Polaków. Gdy przybyli do niego oficerowie 46 pułku piechoty niemieckiej, aby przygotować koszary na powrót jednostki z frontu zachodniego, zostali w zdecydowany sposób odprawieni i musieli udać się do Wrześni. Nielicznych żołnierzy niemieckich, którzy pozostawali jeszcze w Jarocinie, odesłano w kierunku Krotoszyna.

Natychmiast przystąpiono do formowania polskich oddziałów, tym bardziej, że ochotników nie brakowało. Po miesiącu kompania jarocińska liczyła już ponad pięciuset żołnierzy pod dowództwem lokalnego ziemianina Zbigniewa Ostroróg-Gorzeńskiego z Tarc. Zasłużyli się oni w oswobodzeniu Krotoszyna i Zdun w południowej Wielkopolsce, a następnie zostali  przerzuceni za Noteć na Krajnę, gdzie wzięli udział w walkach m.in. pod Nakłem. W kolejnych miesiącach ich szlak bojowy wiódł przez Zbąszyń i Rawicz.

Podsumowując, można powiedzieć, że choć w samym Jarocinie wydarzenia w listopadzie i grudniu 1918 roku przebiegały spokojnie, to jarociniacy swoim udziałem na innych frontach przyczynili się do sukcesu całego powstania.

Na pierwszym zdjęciu: Budynek przy ul. Wyszyńskiego 4 w Jarocinie, gdzie zbierała się Powiatowa Rada Ludowa [dane lokalizacji geograficznej: 51.973173485412794, 17.500881924444787], fot. M. Budnik.

Na drugim zdjęciu: Pomnik Zbigniewa hr. Ostroróg-Gorzeńskiego, dowódcy wojsk powstańczych
w Jarocinie [dane lokalizacji geograficznej: 51.96844829090162, 17.504254021174507] , fot. M. Budnik.

Na trzecim zdjęciu: Granitowa tablica z nazwiskami 42 poległych Powstańców Wielkopolskich z ziemi jarocińskiej przed budynkiem Starostwa Powiatowego i Urzędu Miejskiego [dane lokalizacji geograficznej: 51.97266935575654, 17.49755932049261, Jarocin, ul. Niepodległości 10/12] , fot. M. Budnik.

Na czwartym zdjęciu: Kamienna tablica ku czci pierwszych poległych z jarocińskiego batalionu powstańczego na ogrodzeniu kościoła p.w. św. Marcina od strony Rynku. Tablicę odsłonięto 3 maja 1923 r., a po odnowieniu i częściowym pozłoceniu wmurowano ponownie w grudniu 1987 r. [dane lokalizacji geograficznej: 51.97284510882719, 17.501558079296142], fot. M. Budnik.