Kazimierz Greger – dokumentalista Powstania Wielkopolskiego - Powstanie Wielkopolskie

„Kronikarz Powstania Wielkopolskiego”, tak niektórzy nazywają Kazimierza Gregera, polskiego popularyzatora fotografii, handlowca, wydawcę, mecenasa oraz patriotę. Za sprawą jego licznych fotografii jesteśmy bliżej Powstania Wielkopolskiego, tego, co wówczas się działo i łatwiej możemy zrekonstruować emocje towarzyszące jego uczestnikom. Kim zatem był człowiek, któremu tak wiele zawdzięczamy? 

Urodzony w 1887 roku Kazimierz Greger był pasjonatem fotografii, której nie porzucił nawet w czasie studiów ekonomicznych w Berlinie. Praktykował we Wrocławiu, a także Dreźnie, gdzie nawiązał kontakty z firmami takimi jak Zeiss oraz Voigtlander.  W 1910 roku wrócił do Poznania i tu otworzył swoje studio fotograficzne, którego rozwój przyspieszył wybuch Wielkiej Wojny. Wówczas nagle wzrosło zapotrzebowanie na pamiątkowe zdjęcia żołnierzy. W grudniu 1918 roku Greger opuścił swoje atelier i wyszedł na poznańskie ulice.  Intuicja fotoreporterska go nie zawiodła, gdyż to właśnie na jego oczach rozgrywały się ważne wydarzenia, które należało uwiecznić.  

Wykonał kilkaset jedynych w swoim rodzaju fotografii, na których utrwalił m.in. obrady Polskiego Sejmu Dzielnicowego, pochód polskich dzieci 27 XII, przyjazd gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego do Poznania, przysięgę powstańczą na placu Wolności oraz wizytę Komisji Międzysojuszniczej. Każda fotografia jest opatrzona charakterystyczną, białą sygnaturą. Zdjęcia wykonane w czasie Powstania Wielkopolskiego mają ogromną wartość historyczną, dlatego zostały wpisane na prestiżową Polską Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata. Swoje dzieła Greger sprzedawał w formie patriotycznych pocztówek.

OKRES PO POWSTANIU

Wraz z zakończeniem powstańczej epopei, Gregera pochłonęła praca zawodowa. Swoje przedsiębiorstwo przekształcił w największy sklep fotograficzny w przedwojennej. Wydawał „Wiadomości Fotograficzne”, dotował „Polski Przegląd Fotograficzny”,
a także drukował „Poradnik Foto-Gregera”, którego nakład sięgał nawet 130 tysięcy egzemplarzy.
W 1929 roku na Powszechnej Wystawie Krajowej zaprezentował najnowocześniejszy wówczas sprzęt do wykonywania zdjęć. Zorganizował także wystawę, prezentującą prace najlepszych fotografów
z całego świata.

LATA II WOJNY ŚWIATOWEJ

Kres szczęśliwych lat dla fotograficznego imperium Gregera przyniósł wybuch II wojny światowej. Kupiec schronienie znalazł w Warszawie gdzie oddawał się pracy w filii swojego zakładu fotograficznego. Pomagał wygnanym z Poznania ludziom i wspomagał konspirację. W sierpniu 1944 roku do jego zakładu przybył fotoreporter Powstania Warszawskiego, korespondent Delegatury Rządu na Kraj, Jerzy Tomaszewski, któremu Greger użyczył do dyspozycji swoją pracownię wraz laboratorium. Wywołano wówczas blisko 2 tysiące zdjęć walczącej Warszawy. Inny dokumentalista powstania, Eugeniusz Haneman, korzystał ze sprzętu, który ofiarował mu Greger.

Po wojnie Greger przeniósł się do Krakowa, pomieszkiwał także we Wrocławiu. Zmarł w 1967 roku, schorowany i zapomniany. Spoczywa na Starych Powązkach w Warszawie.