Przysięga Armii Wielkopolskiej na placu Wilhelmowskim 26 stycznia 1919 roku - Powstanie Wielkopolskie

Z początkiem 1919 roku Powstanie Wielkopolskie zmieniło swój charakter – odtąd siła spontanicznego zrywu i ochotnicza wola walki przekształciły się w profesjonalnie prowadzone działania wojenne, za które odpowiadał powołany na Naczelnego Wodza Powstania Wielkopolskiego gen. Józef Dowbor-Muśnicki. Od tej pory walka o wolność prowadzona była zgodnie z przepisami wojskowych regulaminów, a ochotnicy-powstańcy stali się żołnierzami Armii Wielkopolskiej – z ujednoliconym umundurowaniem i wyposażeniem oraz stopniami wojskowymi.

26 stycznia 1919 roku na ówczesnym pl. Wilhelmowskim w Poznaniu rozbrzmiały słowa przysięgi składanej przez oddziały nowo powołanej Armii Wielkopolskiej :

„W obliczu Boga Wszechmogącego w Trójcy Świętej Jedynego ślubuję,

że Polsce, Ojczyźnie mojej i sprawie całego Narodu Polskiego zawsze i wszędzie służyć będę,

że kraju Ojczystego i dobra narodowego do ostatniej kropli krwi bronić będę,

że Komisarzowi Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu i dowódcom, i przełożonym swoim mianowanym przez tenże Komisariat, zawsze i wszędzie posłuszny będę,

że w ogóle tak zachowywać się będę, jak przystoi na mężnego i prawego żołnierza-Polaka,

że po zjednoczeniu Polski złożę przysięgę żołnierską, ustanowioną przez polską zwierzchność państwową.”

Już następnego dnia w okolicy Nakła i Bydgoszczy ruszyła niemiecka ofensywa, która przerodziła się w intensywną wojnę pozycyjną w okopach. Żołnierze wielkopolscy wyruszyli do boju mając w myślach słowa przysięgi, „(…) kraju Ojczystego i dobra narodowego do ostatniej kropli krwi bronić będę (…)”. Działania na froncie północnym przekształciły się w serię krwawych i ciężkich walk.

Walka o wolną Wielkopolskę zakończyła się zwycięstwem wszystkich Polaków. Po 123 latach ziemie wielkopolskie wróciły do „swojego domu” – niepodległej Rzeczpospolitej Polskiej,
a zwycięscy żołnierze Armii Wielkopolskiej zostali włączeni w struktury nowo powstałego Wojska Polskiego, wypełniając słowa przysięgi z pl. Wilhelmowskiego, „(…) po zjednoczeniu Polski złożę przysięgę żołnierską, ustanowioną przez polską zwierzchność państwową (…)”.

Źródła:

Kurjer Poznański nr 27 z 2 lutego 1919 roku, Poznań 1919 r.

Kurjer Poznański nr 37 z 14 lutego 1919 roku, Poznań 1919 r.

Na pierwszym zdjęciu: Zaprzysiężenie i wręczenie chorągwi 1 pułku Strzelców Wielkopolskich. na pl. Wilhelmowskim 26 stycznia 1919 roku. Fotografia ze zbiorów Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości.

Na drugim zdjęciu: Pochód zaprzysiężonych wojsk Armii Wielkopolskiej na pl. Wilhelmowskim. Fotografia ze zbiorów PAN Biblioteki Kórnickiej.