Wielkopolanie w III Powstaniu Śląskim - Powstanie Wielkopolskie

Już podczas pierwszego i drugiego Powstania Śląskiego Wielkopolanie nieśli pomoc rodakom z sąsiedniej dzielnicy dawnego zaboru pruskiego. Od maja 1921 roku, podczas trzeciego Powstania Śląskiego pomoc ta przybrała znaczące rozmiary, stając się symbolem łączności obydwu regionów. Biorąc pod uwagę zaangażowanie ludności i środków, można wręcz powiedzieć, że było to powstanie „górnośląsko-wielkopolskie”.

Od 1920 roku na Górnym Śląsku działał urodzony tam Wojciech Korfanty, który miał też aktywny wkład w wybuch Powstania Wielkopolskiego, gdyż był jednym z komisarzy Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu. Proklamowane przez Korfantego III Powstanie Śląskie  które wybuchło na początku maja 1921 roku, miało też dowódców wywodzących się
z Powstania Wielkopolskiego. Znali oni język i funkcjonowanie armii niemieckiej. Najważniejszym z nich był ppłk Maciej Mielżyński, ziemianin z Wielkopolski, który pełnił funkcję głównodowodzącego do czerwca 1921 roku. Wówczas zastąpił go inny Wielkopolanin – ppłk Kazimierz Zenkteler, który dwa lata wcześniej dowodził żołnierzami z Grodziska
i Nowego Tomyśla. Na czele dwóch frontów (tu: grupy) stali byli powstańcy wielkopolscy: kpt. Alojzy Nowak, były dowódca batalionu, na Górnym Śląsku dowodził Grupą „Północ”. Natomiast ppłk Bronisław Sikorski, który kiedyś walczył na ulicach Poznania, objął Grupę „Południe”. Łącznością Naczelnej Komendy Wojsk Powstańczych dowodził artysta malarz Kazimierz Jasnoch, jeden z organizatorów łączności w Wojskach Wielkopolskich. Paweł Cyms, który w styczniu 1919 r. dowodził rajdem na Inowrocław, a dwa lata później stanął na czele oddziału powstańców z Zabrza, przemianowanym na pułk im. Tadeusza Kościuszki (2 Zabrski Pułk Piechoty).

Poza doświadczonymi dowódcami Wielkopolska wysłała na Górny Śląsk ok. 2000 żołnierzy. Dokonano tego w sposób zakonspirowany. Wysyłano też wsparcie rzeczowe i finansowe ze zbiórek, które koordynowało to Dowództwo Okręgu Generalnego w Poznaniu. Wielkopolska udzieliła też pomocy medyczno-sanitarnej. Można więc powiedzieć, że wsparcie udzielone przez Wielkopolan miało charakter zaplanowany i zorganizowany. Dlatego powstańcy może nie osiągnęli znaczących sukcesów terenowych w 1921 roku, ale przede wszystkim zahamowali impet kontrofensywy i nie dopuścili do zajęcia całego Śląska przez silne oddziały niemieckie, które otrzymały wsparcie nawet z Bawarii…

Fot. 1 Zdjęcie budynku VI Liceum Ogólnokształcącego w Katowicach, w którym mieściło się Naczelne Dowództwo oraz Rada III Powstania Śląskiego, fot. Maciej Bachara (dyr. LO)

Fot. 2 Skan Dziennika Poznańskiego z 5 maja 1921 roku informujący o wybuchu III powstania na Śląsku. (WBC Poznań).