Inicjatywa pleszewskiego Muzeum upowszechniająca wiedzę o Powstaniu Wielkopolskim i popularyzująca jego lokalnych bohaterów uzyskała dofinansowanie ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2021 w ramach Programu Dotacyjnego „Niepodległa”.
Celem programu jest m.in. upowszechnianie wiedzy o wydarzeniach związanych z odzyskaniem niepodległości na poziomie lokalnym i regionalnym, w szczególności poprzez projekty o charakterze edukacyjnym. Projekt „Z Pleszewa – ku Niepodległej” był skierowany do uczniów pleszewskich gimnazjów oraz szkół ponadgimnazjalnych i miał zaktywizować młodzież do samodzielnego zdobywania wiedzy na temat Powstania, a tym samym kształtować ich postawy patriotyczne i poczucie dumy z historii własnego regionu. Wzięli w nim udział uczniowie z Zespołu Szkół Publicznych nr 1, Zespołu Szkół Publicznych nr 2, Zespołu Szkół Publicznych nr 3, Zespołu Szkół Technicznych oraz Niepublicznego Liceum Ogólnokształcącego.
Inauguracją projektu był wykład wprowadzający pt. „Sytuacja polityczna w Wielkopolsce w przeddzień wybuchu Powstania Wielkopolskiego”, który wygłosił w Muzeum Regionalnym historyk dr Andrzej Szymański. Prelegent nakreślił tło historyczne i przedstawił najważniejsze wydarzenia, których splot wpłynął na możliwość wystąpienia zbrojnego Wielkopolan przeciw zaborcy.
Następnie uczestnicy projektu wzięli udział w rekonstrukcji walk powstańczych na Rynku, przygotowanej we współpracy z Drużyną Tradycji 70 Pułku Piechoty w Pleszewie. Z okazji tego wydarzenia do naszego miasta przyjechali członkowie grup rekonstrukcyjnych z całej Wielkopolski, m.in. z Krotoszyna, Poznania i Odolanowa. Rekonstruktorzy, ubrani w mundury z czasów Powstania Wielkopolskiego i wyposażeni w repliki broni, przedstawili scenkę historyczną zdobycia przez Polaków ratusza w Krotoszynie w 1919 r. Zwieńczeniem ich działań było zawieszenie flagi narodowej na budynku. Narrację poprowadził historyk Dominik Wabiński. Rekonstrukcja, w której wzięli udział również mieszkańcy Pleszewa, zintegrowała społeczność lokalną wokół wspólnego przeżywania 99. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości.
Kolejnym etapem projektu były lekcje tematyczne dla uczestników, które przeprowadzili w szkołach nauczyciele historii: Magdalena Warszowska-Ptak (ZSP nr 2), Dominik Wabiński (ZSP nr 1 i NLO), Janusz Waliszewski (ZST) oraz Krzysztof Czajka (ZSP nr 3). Podczas lekcji młodzież dowiedziała się, jaka sytuacja panowała na ziemi pleszewskiej na przełomie roku 1918 i 1919 oraz jakie okoliczności doprowadziły do włączenia się pleszewian w walki powstańcze.
Lekcje tematyczne wprowadziły uczniów do udziału w grze terenowej pt. „Szlakiem pleszewskich powstańców. Pleszew Kobyla Góra”. Głównym punktem projektu była bowiem wycieczka edukacyjna do Kobylej Góry w celu przeprowadzenia tam gry terenowej. Wybór miejsca nie był oczywiście przypadkowy. Pleszewscy powstańcy wielkopolscy walczyli przede wszystkim w okolicach Kobylej Góry, Ligoty i Ostrzeszowa pod dowództwem ppor. Feliksa Pamina i sierż. Antoniego Kozłowicza.
Uczestnicy projektu mieli okazję przemierzyć drogę, którą przed prawie stu laty maszerowali żołnierze pod dowództwem Feliksa Pamina, oraz zobaczyć teren zgrupowania, z którego wyruszyli, aby zaatakować oddział niemiecki stacjonujący w Ligocie. Z kolei przejeżdżając przez Ligotę, widzieli pole bitwy, która miała miejsce 15 stycznia 1919 r. i zakończyła się wspaniałym zwycięstwem polskich oddziałów.
Duże wrażenie na wszystkich zrobił pomnik przy drodze z Marcinek do Mąkoszyc z wyrytym w pniu sosny krzyżem, upamiętniający postać ks. Wincentego Rudy – zamordowanego przez żołnierzy Grenzschutzu w odwecie za przegraną bitwę pod Ligotą. Wyrazem pamięci i hołdu dla naszych przodków był znicz zapalony przez uczestników wyjazdu na cmentarzu parafialnym w Parzynowie, na którym w 1926 r. wzniesiono pomnik upamiętniający powstańców wielkopolskich.
Podsumowaniem gry terenowej przeprowadzonej w Kobylej Górze i jednocześnie podsumowaniem całego projektu był wykład historyka Janusza Waliszewskiego pt. „Kompanie Feliksa Pamina”. Na zakończenie wykładu Dyrektor Muzeum Regionalnego Adam Staszak podziękował wszystkim uczniom, a także nauczycielom za zaangażowanie w to przedsięwzięcie i udział w nim.
Partnerami projektu, oprócz szkół, były lokalne stowarzyszenia: Polskie Towarzystwo Historyczne Koło w Pleszewie, Pleszewskie Towarzystwo Kulturalne i Pleszewskie Towarzystwo Upamiętniania Powstania Wielkopolskiego.
Katarzyna Rutkowska
Koordynator projektu
Muzeum Regionalne w Pleszewie