Zdobycie Ławicy - Powstanie Wielkopolskie

Zdobycie Stacji Lotniczej Ławica zalicza się do jednych z najwspanialszych polskich sukcesów podczas Powstania Wielkopolskiego. Umożliwiło ono nie tylko uspokojenie sytuacji w Poznaniu, ale też stało się zaczątkiem organizacji lotnictwa polskiego w odrodzonej Rzeczypospolitej.

Wybudowanie lotniska w podpoznańskiej wówczas wsi – Ławica związane było z otaczającą miasto potężną twierdzą fortową. Rozwój lotnictwa nie pozostawał obojętny kręgom wojskowym, starającym się wykorzystać wszelkie nowinki techniczne dla celów militarnych. Na terenie twierdzy, na północ od Fortu Winiary (Cytadeli) istniało już pole wzlotów dla sterowców (zwanych od nazwiska jego twórcy zeppelinami), podjęto jednak decyzję o wybudowaniu nowego lądowiska z infrastrukturą towarzyszącą (hangary, koszary, wieża kontroli lotów) poza obrębem pierścienia fortecznego. W okresie poprzedzającym wybuch I wojny światowej powstały wokół fortyfikacje polowe chroniące jej obiekty w przypadku spodziewanego oblężenia Poznania przez armię rosyjską. Nigdy do niego nie doszło, a po 1917 roku jednostka pełniła funkcję szkoleniową.

Po wybuchu Powstania Wielkopolskiego, na początku stycznia 1919 roku stacja lotnicza na Ławicy nadal pozostawała w rękach niemieckich. Sama stanowiła silny punkt oporu, a ponadto ściągali do niej żołnierze z innych miejsc Poznania, które zostały już  opanowane przez siły polskie. Podjęto więc decyzję o wzięciu szturmem lotniska na podpoznańskiej Ławicy. Natarcie zaplanowano na dzień 6 stycznia 1919 roku, a pozycje wyjściowe zajęto przed świtem w rejonie tzw. wzgórza berlińskiego. Po oddaniu zaledwie czterech strzałów z armat i krótkiej walce, niemiecka załoga poddała się.

Ten świetnie przygotowany atak pozwolił na zdobycie nowoczesnej bazy lotniczej, ale też dał swobodę w poruszaniu się po mieście, gdyż Niemcy nie mieli już żadnych punktów oporu, z których mogliby wyprowadzić działania przeciwko powstańcom. Sprzęt lotniczy zajęty na Ławicy i hali zeppelinowej nie należał do najnowocześniejszego i najsprawniejszego, ale dał zaczątek polskim siłom powietrznym, które były tak ważne podczas wojny                                      polsko-bolszewickiej.

Zdjęcia:

Fot. 1. Zdjęcie zachowanych budynków stacji lotniczej na Ławicy podczas realizacji filmu „Zdobycie Ławicy” w reż. Zbysława Kaczmarka, fot. M. Budnik 2018.

Fot. 2. Widok Wzgórza Berlińskiego od strony Sytkowa (w centrum zdjęcia i po prawej stronie); na pierwszym planie widoczny stary, ale ciągle używany przebieg ul. Dąbrowskiego, który istniał w 1919 roku; w rejonie miejsca, skąd wykonano zdjęcie, rozmieszczono przed szturmem stanowiska polskiej artylerii oraz kompanii odwodowej. fot. M. Budnik 2021.

Fot. 3. Widok zachowanych budynków lotniska od strony Wzgórza Berlińskiego; z miejsca, z którego wykonano zdjęcie 6 stycznia 1919 ruszył do szturmu 1 batalion. fot. M. Budnik 2021.