Powstanie Wielkopolskie 1918/1919 przyniosło ze sobą nie tylko zmagania na frontach, decyzje dowódców czy bohaterskie czyny uczestników, ale także konieczność skutecznej działalności politycznej. Militarne rozstrzygnięcia, decydujące o przynależności kolejnych ziem do Polski, podniosły kwestie polskiej władzy lokalnej. Nastąpiła konieczność powołania decydentów stanowiących władzę polityczną. Kończąca się I wojna światowa (1914–1918), niestabilna sytuacja polityczna zachodniego zaborcy, rewolucja listopadowa i upadek monarchii Hohenzollernów (abdykacja Wilhelma II 28 listopada 1918 roku) sprzyjały śmielszym działaniom strony polskiej.
Już w 1916 roku powołano organ polityczny, który w lipcu 1918 roku nazwano: Komitet Narodowy Polski w Paryżu, zaczęto również tworzyć struktury terenowych komitetów obywatelskich. Trzy dni po podpisaniu 11 listopada 1918 roku w Compiegne rozejmu kończącego działania wojenne, polska władza powołała trzyosobowy zespół w składzie: ks. Stanisław Adamski (Wielkopolska), Wojciech Korfanty (Śląsk) i Adam Poszwiński (Kujawy). Najważniejszym zadaniem przedstawicieli tymczasowych władz polskich w zaborze niemieckim było utworzenie Naczelnej Rady Ludowej. W celu legalizacji polskiego parlamentaryzmu na 3-5 grudnia 1918 roku zwołano Sejm Dzielnicowy. Obradowano w sali kina Apollo i nieistniejącego dziś budynku przy ul. Piekary. Uchwalono, że powołana legalnie Naczelna Rada Ludowa obejmuje władzę zwierzchnią na terenach Wielkopolski, Śląska, Pomorza Gdańskiego oraz Warmii i Mazur. Ogółem wybrano 1398 posłów. Komisariat Naczelnej Rady Ludowej, czyli organ wykonawczy, poszerzono o dodatkowych członków. Obrady Sejmu Dzielnicowego były okazją do manifestacji uczuć patriotycznych: pochodu delegatów na sejm przez miasto udekorowane w barwy i symbole narodowe.
Po wybuchu Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 Naczelna Rada Ludowa prowadziła z Niemcami rozmowy o zachowaniu spokoju. Jednak następujące po sobie wydarzenia uzmysłowiły członkom NRL konieczność przejęcia roli zwierzchniej nad powstaniem. Ostatecznie na tymczasowego dowódcę powstania nominowano Stanisława Taczaka, a Dowództwo Główne podlegało bezpośrednio Naczelnej Radzie Ludowej, urzędującej w kamienicy przy ul. św. Marcin 75.
Naczelna Rada Ludowa była zatem zalążkiem polskiego parlamentaryzmu po odzyskaniu niepodległości spod niemieckiego zaboru. Pokazała, że Polacy są gotowi stanowić o swojej ojczyźnie, nadając ton życiu politycznemu regionu. Rozwiązanie Komisariatu NRL nastąpiło 19 sierpnia 1919 roku, w związku z pełną integracją Wielkopolski z władzami centralnymi II Rzeczpospolitej.
Źródła zdjęć: Archiwum Państwowe w Poznaniu