Międzynarodowe lotnisko na Ławicy w Poznaniu, obchodzące w 2003 roku 90. rocznicę istnienia, jest dziś najstarszym działającym portem lotniczym w Polsce. Poznań natomiast jest głównym miastem Wielkopolski, pełni rolę stolicy regionu i stanowi jego centralną część.
W czasie omawianych przez nas wydarzeń Poznań był znacznym ośrodkiem znajdującym się na wschodnich rubieżach Rzeszy Niemieckiej. Od momentu wchłonięcia w obręb państwa pruskiego w 1793 roku, przeprowadzano tutaj permanentną akcję germanizacyjną. Miasto starano się przekształcić w miejsce typowe dla berlińskich standardów, kolonizowano je i rozbudowywano. W 1913 roku na terenach podmiejskiej wsi Ławica wybudowano lotnisko mające za zadanie pełnić funkcję wojskowego połączenia powietrznego. W jego otwarciu osobiście uczestniczył cesarz Wilhelm II Hohenzollern.
To ważny punkt znaczącego ośrodka miejskiego i zarazem ostatni bastion oporu Niemców w wyzwolonym Poznaniu co wpłynęło na decyzję Dowództwa Głównego o wydania rozkazu zajęcia lotniska. W nocy z 5 na 6 stycznia 1919 roku w kierunku Ławicy wyruszył sformowany wcześniej oddział. Akcją dowodził ppor. Andrzej Kopa, a w skład grupy powstańczej wchodziły trzy kompanie Służby Straży i Bezpieczeństwa, pięćdziesięcioosobowy oddział kawalerii, oddział Polskiej Organizacji Wojskowej zaboru pruskiego i służba sanitarna. Powstańcy dysponowali dwiema armatami, których zadaniem było wsparcie ogniem ataku powstańczego.
Atak poprzedzono wyłączeniem prądu i połączeń telefonicznych. Po ostrzale artyleryjskim (trafienia w wieżę kontroli lotów i koszary) nastąpił krótki, przeprowadzony w ciemności atak piechoty powstańczej, okupiony stratą jednego poległego. Kilkanaście minut wystarczyło, by opanować lotnisko. Nie bez znaczenia była też pomoc Polaków służących w ławickich oddziałach.
Konsekwencją wojskowych decyzji dowództwa było także zdobycie całego sprzętu lotniczego i sprawnych samolotów znajdujących się na lotnisku. Od stycznia 1919 roku powstańcy dysponowali również siłami powietrznymi, dającymi możliwość wykonywania lotów bombowych na terytorium wroga. Przykładem może być akcja odwetowa lotników wielkopolskich, którzy 9 stycznia wykonali lot bombowy na lotnisko we Frankfurcie na Odrą, zrzucając 36 bomb.
Po włączeniu Armii Wielkopolskiej w struktury Wojska Polskiego siły powietrzne z regionu stanowiły ponad połowę stanu całości (953 samoloty) i niewątpliwie te przetransportowane przyczyniły się do ogólnego sukcesu na frontach podczas wojny polsko-bolszewickiej (1919-1921).
Przy okazji przypomnieć można jeszcze epizod powstańczy z innej części miasta, który koresponduje z wydarzeniami z Ławicy. Otóż w nieistniejącej dziś hali Zeppelina na Winiarach (obecnie al. Solidarności) odnaleziono ponad 200 samolotów oraz 3 balony obserwacyjne (części, kadłuby, elementy wyposażenia), a wśród nich Fokkery, Halbestadty i Albatrosy. Mówi się, że poznański łup był największą zdobyczą polskiego oręża na armiach zaborczych.
Przy starym terminalu lotniska Ławica (ul. Bukowska) zlokalizowano pomnik poświęcony wydarzeniom z 6 stycznia 1919 roku.
Źródło zdjęć: Archiwum Państwowe w Poznaniu