Strona główna

Menu

Rynarzewo - Powstanie Wielkopolskie

Na początku 1919 roku Rynarzewo przechodzi z rak do rąk – raz jest pruskie, raz polskie. Dlaczego? Bo ma strategiczne – otwiera drogę na Bydgoszcz. Powstańcom szczególnie dopieka niemiecki pociąg pancerny.

  • Pomnik poświęcony Powstańcom Wielkopolskim

    18 lutego 1919: Zdobycie pociągu pancernego pod Rynarzewem

    Na początku 1919 roku Rynarzewo przechodzi z rak do rąk – raz jest pruskie, raz polskie. Dlaczego? Bo ma strategiczne – otwiera drogę na Bydgoszcz. Powstańcom szczególnie dopieka niemiecki pociąg pancerny.

    Jak pisze Daina Kolbuszewska w „Trzynastu wspaniałych. Powstanie Wielkopolskie w życiu i losach powstańców i ich rodzin”: „Niemiecki pociąg pancerny przyjeżdżał przez cały tydzień do Bydgoszczy i codziennie o godzinie trzeciej po południu ostrzeliwał nasze pozycje z kulomiotów i małych armatek w Rudzie, Florentowie i Rynarzewie”.

    Dzięki prowadzonym działaniom wywiadowczym powstańcy dowiadują się, że 18 lutego pociąg ma wjechać na dworzec kolejowy w Rynarzewie, dlatego w nocy z 17 na 18 lutego zakładają ładunki wybuchowe pod tor kolejowy w odległości ok. 1,5 kilometra od dworca. Niestety niemiecki patrol zauważa minę i pociąg cofa się do Bydgoszczy. Powstańcy spodziewają się jednak jego powrotu, dlatego ponownie zaminowują tory. Do wysadzenia pociągu na ochotnika zgłasza się powstaniec z kompanii gnieźnieńskiej. Robi to jednak odrobinę wcześniej niż powinien – co zresztą przypłaca życiem – dlatego w powietrze wylatują jedynie 2 ostatnie wagony, a lokomotywa i 3 wagony pancerne przejeżdżają na „powstańczą” stronę. Niemcy nie odpuszczają – okopują się przy pociągu i próbują naprawić szyny, by umknąć z zasadzki. Strzelanina trwa 2 godziny i kończy się dopiero wtedy, gdy powstańcy ściągają z Florentowa armatkę – i jak relacjonują powstańcy w książce D. Kolbuszewskiej – trzeci strzał trafił w Niemców, którzy tak się przestraszyli, że uciekli do odległego o 3 kilometry lasu. Pociąg zdobyty!

    Warto wspomnieć, że część taboru z tego pociągu pancernego została wykorzystana do sformowania w Zakładach Cegielskiego w Poznaniu pociągów „Danuta” i „Goplana”.

    W miejscowości Zamość pod Rynarzewem – w miejscu wysadzenia pociągu – jest dziś pomnik upamiętniający to wydarzenie.

17/17 Opowieści Powstańca: Bój o pociąg pancerny pod Rynarzewem

Rynarzewo jest strategicznie ważne, bo otwiera drogę na Bydgoszcz, dlatego toczymy o nie tak zacięte walki. Miasto raz jest nasze, raz znowu pruskie. I tak w kółko. Szczególnie mocno popalić nam daje niemiecki pociąg pancerny, siejąc spustoszenie w powstańczych szeregach kulomiotami i armatkami. Czort sam go chyba nadał!

Nasz zwiad ustalił, że 18 lutego 1919 r. pancerniak ma wjechać na stację w Rynarzewie. W to nam graj! Jako że jestem saperem, postanowiliśmy go wysadzić. Toteż w nocy z 17 na 18 lutego zakładamy ładunki pod tory, jakieś półtora kilometra od dworca. Pech chciał, że niemiecki patrol zauważył minę i poprzecinał druty. Pociąg cofnął się do Bydgoszczy. A że spodziewaliśmy się powrotu, toć zgotowaliśmy mu huczne powitanie ładunkiem wybuchowem w godnym rozmiarze. Jeden z druhów z kompanii gnieźnieńskiej zgłosił się do wysadzenia pociągu. Poniosły chłopa nerwy i odpalił minę wcześniej niż powinien – w powietrze wyleciały jedynie 2 ostatnie wagony, zaś lokomotywa i 3 wagony pancerne przejechały na naszą stronę. Na domiar złego Prusacy okopali się przy pociągu i próbują naprawić szyny.

Ze 2 godziny trwa wymiana ognia. Ginie dowódca kompanii gnieźnieńskiej Mariusz Wachtel. Pomścić go trzeba, zatem ściągamy z Florentowa armatkę. To było mistrzowskie zagranie, bo trzeci strzał trafił w Niemców, którzy tak się przestraszyli, że uciekli do odległego o 3 kilometry lasu, mało butów po drodze nie pogubili tak wiali. Pociąg zdobyty!

A w nim spore zapasy amunicji i karabiny maszynowe. Trzeba go jeszcze odstawić do Szubina przez uszkodzony most na Noteci. Zgłosił się druh co był maszynistą z kompanii gnieźnieńskiej. Z uciechy całą drogę gwizdał, aż do samego Szubina!

Dołącz do wydarzenia

DOŁĄCZ DO NAS NA FB

Dołącz

Menu w stopce

Social media

Kontakt

https://27grudnia.pl/wp-content/uploads/2018/02/logo_sw_wielkopolskiego.png
© 2018 Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego
biuro@27grudnia.pl
+48 61 626 66 84