Wielkopolska północno-zachodnia - Powstanie Wielkopolskie

Wycieczkę rozpoczynamy w Poznaniu na Starym Rynku. Podstawowym punktem na trasie jest Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918/1919. Muzeum mieści się w klasycystycznym budynku dawnej strażnicy miejskiej. Posiada w swoich zbiorach bogatą ofertę w postaci mundurów, broni, fotografii, dokumentów, sztandarów, obrazów i grafik, a także plików multimedialnych i materiałów filmowych. Ciekawym rozwiązaniem wydaje się przygotowany w dolnej kondygnacji fragment okopów, ukazujący zwiedzającym realia przebywania w warunkach polowych.

Kliknij w poniższe punkty aby zobaczyć opis:

1. Szamotuły (37 km)
   Na gmachu starostwa powiatowego przy ulicy Wojska Polskiego 4 odnajdujemy tablicę ufundowaną na obchody 90-lecia Powstania Wielkopolskiego 1918,1919,, które połączono z dziesięcioleciem restytucji powiatu.
   Na szamotulskim parafialnym cmentarzu znajduje się kwatera powstańców wielkopolskich i poległych oraz zmarłych od ran żołnierzy walczących podczas I wojny światowej (1914-1918). Pośrodku wznosi się betonowy krzyż z 1919 roku , a w listopadzie 2008 roku przeniesiono tutaj prochy ppłk. Maksymiliana Ciężkiego (1898-1951), który jako powstaniec wsławił się wyzwoleniem Szamotuł, Wronek, Czarnkowa i Trzcianki. W Polsce międzywojennej Maksymilian Ciężki był wykładowcą-opiekunem młodych kryptologów — pogromców Enigmy.
2. Wronki (25 km)
   Rzadko spotykane upamiętnienie powstania w postaci figury Matki Boskiej stojącej na kolumnie pośrodku placu Wolności odnaleźć możemy na trasie wycieczki we Wronkach. Na bazie kolumny umieszczono tablicę z informacją, że 12 listopada 1918 roku rewolucyjne Rady Żołnierzy i Robotników zaczęły przejmować władzę i „oczyszczać” miasto z symboli zaborczych. Tablicę zamontowano 11 listopada 2008 roku, dokładnie na stulecie podpisania rozejmu w Compiegne, kończącego zmagania I wojny światowej (1914–1918).
3. Międzychód (37 km)
   W mieście warto odwiedzić muzeum regionalne zlokalizowane na skrzyżowaniu ulic: 17 stycznia z Pocztową w którym, poza zgromadzonymi eksponatami, znajduje się stała wystawa dotycząca historii Powstania Wielkopolskiego na ziemi międzychodzko-sierakowskiej. Można tutaj także zobaczyć kamienną tablicę zachowaną z międzywojennego pomnika zniszczonego podczas okupacji hitlerowskiej.
4. Lwówek ( 37 km)
   Miejscowe Gimnazjum im. Powstańców Wielkopolskich (ul. Gimnazjalna 1) kultywuje pamięć swojego patrona. Warto nadmienić, że dzięki staraniom społeczności szkolnej ufundowano pamiątkową tablicę przy ulicy 3 Stycznia 1, skąd właśnie tego dnia 1919 roku wymaszerował oddział powstańczy na front zachodni. Przy ulicy Wittmanna – również z inicjatywy gimnazjalistów – na domu nr 11 zamontowano tablicę informującą o miejscu urodzenia pierwszej ofiary śmiertelnej z Lwówka – powstańca, Stefana Wittmanna (1899-1919).
   Warto również udać się do kościoła parafialnego pw. Wniebowzięcia NPM oraz św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty  przy ulicy Pniewskiej, gdzie na południowej ścianie świątyni wisi tablica poświęcona ułanom wielkopolskim. Tekst informujący o historii pułku wspomina, iż ochotnicy-powstańcy z Posadowa, sformowani 29 grudnia 1918 roku, wyruszyli na front po odprawieniu mszy w tutejszym kościele.
5. Nowy Tomyśl (18 km)
   Na placu Niepodległości w Nowym Tomyślu stoi pomnik poświęcony walczącym o ziemię nowotomyską w latach 1918-1919, na którego bokach odnajdujemy płaskorzeźby powstańców w mundurach i ubraniach cywilnych. Warto w tym miejscu podkreślić, iż do powstania przystępowali również ochotnicy-cywile, którzy wcześniej nie służyli w armii wilhelmowskiej. Postacie umieszczone na pomniku przedstawiają autentyczne postacie nowotomyślan – Michała Preislera i Ignacego Genge. Obelisk został wykonany z granitowych elementów nieistniejącego pomnika symbolizującego zwycięstwa Prus w wojnach z Francją.
6. Grodzisk Wielkopolski (22 km)
   W 2003 roku obchodzono 700-lecie nadania praw miejskich Grodziskowi Wielkopolskiemu. W trakcie uroczystości odsłonięto pomnik Najświętszego Serca Pana Jezusa (plac Św. Anny), któremu zostało zawierzone miasto. W pomnik wmurowano metalową płaskorzeźbę, przedstawiającą trzech umundurowanych powstańców z bronią i sztandarem. Warto dodać, że początkowo sztandary powstańcze szyte były z czerwonego sukna z wizerunkiem białego orła, a pod nim naszywano nazwę kompanii i miasta.
   Przy ulicy Staszica na miejscowym cmentarzu znajduje się grób zbiorowy powstańców z pomnikiem. W 1957 roku ekshumowano i przeniesiono z Warszawy ppłk. Józefa Skrzydlewskiego (1896-1952), który wsławił się organizacją kompanii powstańczych na ziemi grodziskiej.
7. Stęszew (26 km)
   Na głównym Rynku miasta na podcieniowym domku muzeum regionalnego umieszczono metalową tablicę, informującą o fakcie przechowywania tutaj zdobytej na Niemcach broni. W ten ciekawy sposób upamiętniono czyn zbrojny powstańców ze Stęszewa. Ponadto również na Rynku podziwiać można pomnik poświęcony powstańcom wielkopolskim, walczącym i pomordowanym w czasie okupacji hitlerowskiej.

W każdym z odwiedzanych miast i wsi podano tylko niektóre z miejsc pamięci poświęconych Powstaniu Wielkopolskiemu 1918/1919. Wybrano przykłady, które zaledwie sygnalizują interesujące nas zagadnienie, a ich zadaniem jest uświadomienie, jak wiele mamy muzeów, budynków użyteczności publicznej, domów mieszkalnych czy niezauważanych na co dzień tablic związanych z Powstaniem Wielkopolskim.

samochód: 1 dzień