W większości miast wielkopolskich pozostał ślad w postaci tablic pamiątkowych i pomników czynu zbrojnego Wielkopolan z przełomu 1918 i 1919 roku. Władze miast, związki kombatantów i mieszkańcy upamiętniali wydarzenia sprzed kilkudziesięciu lat. w kilku zdaniach wykutych na żelaznych tablicach i kamiennych pomnikach…
Wycieczkę rozpoczynamy w Poznaniu na Starym Rynku. Pierwszym punktem na trasie jest Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918/1919. Muzeum mieści się w klasycystycznym budynku dawnej strażnicy miejskiej. Posiada w swoich zbiorach bogatą ofertę w postaci mundurów, broni, fotografii, dokumentów, sztandarów, obrazów i grafik, a także plików multimedialnych i materiałów filmowych. Ciekawym pomysłem wydaje się przygotowany w dolnej kondygnacji fragment okopów, ukazujący zwiedzającym realia przebywania w warunkach polowych.
Kliknij w poniższe punkty aby zobaczyć opis:
- Pobiedziska (27 km)
Na Rynku miasta usytuowany jest bardzo ciekawy kompozycyjnie pomnik poświęcony powstańcom wielkopolskim i wszystkim poległym za ojczyznę. Na cokole ustawiono karabiny w tzw. kozioł, które sygnalizują zakończenie działań militarnych oraz odpoczynek walczących żołnierzy. Pod karabinami polski orzeł w koronie podrywa się do lotu, co symbolizuje odzyskanie niepodległości. W narożnikach podstawy zauważyć można charakterystyczne trefle. Napis informuje, komu jest poświęcony pomnik, a zamocowany pod nim wizerunek czapki powstańczej góruje nad skrzyżowanymi szablami. To zdecydowanie jeden z najciekawszych kompozycyjnie pomników na trasie.
- Gniezno (25 km)
Gniezno stanowiło bardzo ważny ośrodek dla działań powstańców na froncie północnym. W mieście spośród kilku miejsc pamięci proponujemy odwiedzenie dwóch miejsc związanych z przeszłością militarną i walkami w grudniu 1918 roku: dawne koszary 49. pułku piechoty i 12. pułku dragonów pruskich. Na budynkach umieszczono tablice pamiątkowe. W 1968 roku zamontowano tablicę informującą o 50. rocznicy zdobycia koszar piechoty przy ulicy Sobieskiego. Druga tablica informuje nas o opanowaniu budynków wojskowych pruskiej kawalerii przy ulicy Wrzesińskiej. Oprócz odczytania tablic, warto zwrócić uwagę na budynki koszarowe zachowane w przestrzeni miejskiej, a będące niemym świadkiem grudniowych wydarzeń 1918 roku.
- Trzemeszno (17 km)
W mieście warto udać się na cmentarz parafialny, na który dochodzimy od strony placu Kosmowskiego. Po wschodniej stronie głównego przejścia odnajdujemy granitową płytę, na której wyryto napis ku czci powstańca majora Mieczysława Palucha, urodzonego w pobliskim Trzemżalu. Ciekawostką jest fakt, że granitową płytę przeniesiono tutaj z poznańskiego chodnika. Niedaleko, po przeciwnej stronie, znajduje się zbiorowa kwatera powstańców.
- Września (41 km)
Na cmentarzu parafialnym przy ulicy Gnieźnieńskiej znajduje się wspólna kwatera powstańców. Nad mogiłami góruje obelisk zwieńczony krzyżem, na którym widnieje tarcza herbowa z orłem zrywającym łańcuchy. Obelisk został zrekonstruowany po II wojnie światowej, ponieważ oryginalny z 1926 roku został zniszczony przez hitlerowców. Pod obeliskiem kamień z wizerunkiem krzyża Virtuti Militari, a po bokach tablice z nazwiskami poległych pod Zdziechową, Szubinem i Kcynią oraz zmarłych z odniesionych ran. Bezimiennym pozostaje szeregowiec poległy 23 lutego 1919 roku.
- Nekla (16 km)
W centrum cmentarza parafialnego znajduje się kolejna wspólna kwatera powstańcza. W grobie pochowanych jest 6 żołnierzy kompani nakielskiej. Na miejscu nagrobka z 1925 roku postawiono okazały kamienny nagrobek z krzyżem powstańczym i listą 86 powstańców i uczestników walk niepodległościowych z lat 1918-1921 oraz 13 poległych z lat 1919-1921.
- Kosztrzyn (14 km)
Z trzech miejsc pamięci miasta proponujemy obejrzeć tablicę zamontowaną na domu przy Rynku 2. Informuje ona o miejscu funkcjonowania biura werbunkowego oraz odwachu (strażnicy) powstańczego. To właśnie z tego miejsca wymaszerowała ochotnicza kompania kostrzyńska.
W każdym z odwiedzanych miast podano tylko niektóre z miejsc pamięci poświęconych Powstaniu Wielkopolskiemu 1918/1919. Wybrano przykłady, które zaledwie sygnalizują interesujące nas zagadnienie, a ich zadaniem jest uświadomienie, jak wiele mamy muzeów, budynków użyteczności publicznej, domów mieszkalnych czy niezauważanych na co dzień tablic związanych z Powstaniem.
samochód: 1 dzień